Irak’ta 5 Ay Süren Siyasi Çıkmazın Ardından Başbakanın Seçilmesi
Sonunda 5 ay siyasi çıkmazın ardından başbakan Mustafa El Kazımi ve kabinesi Irak parlamentosu onayını alarak resmen güvenli bir şekilde işine başladı.
Irak 1 Ekim 2019’dan beri halk gösterilerine sahne oldu. Bu gösteriler ise memnun kalmayan ve kaos arayışında olan iç ve dış güçlerin müdahaleleri ile geniş çaplı şiddet olaylarına dönüştü ve sonunda da Irak başbakanı Adil Abdülmehdi’nin 29 Kasım 2019’da istifasına yol açtı.
Bu süre içerisinde Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih üç kişiyi kabineyi oluşturmak ve parlamentodan onay vermekle görevlendirdi. Muhammed Tevfik Allavi ve Adnan El Zurufi parlamento oturumunda bulunma şansı bile bulmadılar. Kabineyi oluşturmak için ismi öne sürülen üçüncü kişi ise istihbarat teşkilatı başkanı Mustafa El Kazımi idi. Irak siyasi gruplarının oy birliği ile başbakanlık görevine getirilen El Kazımi’nin parlamentodan da onay alacağı ve kabinesinin de onaylanacağı tahmin ediliyordu. Irak parlamentosunun El Kazımi kabinesine güven oyu ile beraber pratikte Adil Abdülmehdi’nin geçici başbakanlık döneminin de sona erdiği söylenebilir. Böylece bu ülkedeki 5 aydır süren siyasi çıkmazın da neredeyse sona erdiği söylenebilir.
Irak’ta Mustafa El Kazımi başkanlığındaki yeni kabine hakkında bir kaç önemli nokta dikkat çekmektedir.
İlk nokta kabineye güven oyu verme sürecinin siyasi grupların kabineden pay istemesinin kabine oluşturmakta hala önemli olduğunu göstermesi idi. Bu pay istemeler parlamentoda kabineye güven oyu verme konusunda da gecikmelere yol açmıştı.
Önemli olan ikinci nokta Irak’taki kimi siyasi hareketlerin ve başta da Nuri El Maliki liderliğindeki Yasa Hükümeti koalisyonunun kabinenin oylama oturumuna katılmaması idi. Çarşamba akşamından Perşembe sabahına kadar süren bu oylama oturumunda parlamentonun toplam 326 temsilcisinden 266’sı katılmıştı. Böylece milletvekillerin 63’ünün bu oturuma katılmadığı gözlemlendi. Bu yüzden El Kazımi kabinesinin ciddi muhaliflerinin de olduğu söylenebilir.
Üçüncü önemli nokta ise El Kazımi’nin önerdiği 22 bakandan 15’inin güven oyu aldığını ve 5’inin de parlamentoda onaylanmadığıdır. Böylece iki önemli bakanlık sayılan petrol ve dışişleri bakanlığı şimdilik boş kaldı. Gelecekte ise Irak’ın siyasi çıkmazdan tam olarak çıkması için bu iki alandaki bakanlar da seçilmelidirler. Güven oyu alan 15 bakandan ise 9’u Şii, 5’i Sünni ve biri de Kürt’tür. Güven oyu almayan isimler arasında ise 2 Şii, 1 Sünni, 1 Kürt ve bir de Hristiyan isim görülmektedir. Gerçekte El Kazımi kabinesinin tek azınlık bakanı parlamentodan güvenoyu alamadı. Burada önemli olan nokta ise Adil Abdülmehdi kabinesinde içişleri bakanının güven oyu alamamasına rağmen El Kazımi kabinesinde bu oyu alması idi.
Dördüncü önemli nokta ise El Kazımi kabinesinde Irak’ın güney eyaletlerinin hiçbir adayı olmamasıydı. Bu yüzden oylama oturumunun dikkat çeken olaylarından biri de Basra temsilcilerinin El Kazımi kabinesinde hiçbir temsilcileri bulunmamasına yaptıkları itirazlardı. Bu doğrultuda Abdülemir El Miyahi Irak Parlamentosundaki Basra temsilcisi olarak El Kazımi’ye yönelik şöyle dedi:” Irak bütçesinin yüzde 95 kadarı Basra’dan karşılanıyor ancak bu eyaletin kabinede hiçbir temsilcisi yoktur. “
Basra eyaleti El Kazımi kabinesinde petrol bakanlığını elde etmek istiyorlar ve bu çerçevede bakan adayları arasında Basra temsilcilerini görmeyi talep ediyorlar.
Son nokta ise El Kazımi’nin 7 bakandan yoksun olan kabinesini tamamlamasıdır. Ardından bu kabine önemli ekonomik, siyasi ve güvenlik sorunlar ile karşılaşmak için hazırlanmalıdır. Buna esasen El Kazımi parlamento oturumunda kabinesinin yeni krizler yaratmak için değil mevcut krizleri çözmek için geldiğini söyledi.
