Irak’ta “Yeni Seçim Yasası” Onaylandı
Irak Parlamentosu 24 Aralık Salı günü bu ülkenin 50 maddelik yeni seçim yasasını onayladı. Aslında son zamanlarda düzenlenen protesto gösterilerinin asıl talepleri arasında seçim yasalarının değiştirilmesi, anayasanın değiştirilmesi, başbakanın görevden alınması ve yeni kabinenin oluşturulması yer alıyordu.
Başbakanın istifası ardından bağımsız seçim yüksek komiserliği üyelerinin belirlenmesi ile bu kez Iraklı protestocuların başka taleplerinden olan yeni seçim yasası da onaylandı. Irak’ın değiştirilen bir önceki seçim kanunu aslında Amerikalılar tarafından hazırlanmış yasalardandı.
Irak seçimlerinin yeni yasası bir önceki seçim yasalarına göre iki temel açıdan farklıdır.
İlk farklılık, önceki yasada seçmenler partilerin seçim listelerine oy verirken yeni kanunda seçmenler partilerin listeleri yerine bizzat adayların kendisine oy verebilmesidir. Bu durum kişilerin partilere yönelik taahhütlerini azaltmasının yanı sıra Irak’ta hükümet ve siyasete fırkacı ve paylaşımcı bakışın değişmesine, hiç olmazsa zayıflamasına yol açacaktır. Gerçekte Irak’taki seçimler ile ilgili yeni yasa, partiye değil adaya dayalıdır. Bu yüzden Irak Sadr Hareketi lideri Mukteda Sadr da Irak’ın yeni seçim yasasını memnuniyetle karşılayarak Irak halkının bir başka talebinin gerçekleştiğini söyledi.
İkinci önemli fark ise yeni yasanın 15’inci maddesine göre parlamentodaki her temsilci sadece tek bir seçim bölgsini temsil edebileceği, böylece seçime katılan grupların tüm eyaletlerin temsilciliğini yapması devrinin kapanmasıdır. Gerçekte yeni seçim yasasında her eyalet parlamentoda toplu bir şekilde temsilciler heyetine sahip olmayıp kendi seçim havzasına göre temsilcisini parlamentoya göndermesidir. Bu değişim parlamento temsilcisinin kendi seçim bölgesi karşısında sorumlu olmasını sağlar.
Irak seçim yasasının bu maddesi daha önce kimi siyasi hareketlerin itirazları ile karşılaşmış ve bu yüzden de bu yasanın onaylanmasını geciktirmişti. Buna rağmen yeni seçim yasası özellikle de seçim bölgeleri ile ilgili fıkralar ve maddeleri, Kürtler, kimi Sünni gruplar ve birkaç azınlık grubunun itirazları ile de karşılaştı ve bu yüzden maddeyi boykot amacı ile oylama oturumuna katılmadılar. Ancak maddenin oylanması için yine de yeterli düzeyde parlamento temsilcisi bulunduğu için oturumlara devam edildi.
Aslında bazı siyasi grupların itirazları hala kimi Hareketlerin Irak’ta iktidara yönelik fırkacı ve paylaşımcı bir bakışa sahip olduğunu gösteriyor. Hâlbuki 1 Ekim’den itibaren başlayan protesto gösterilerinin en önemli hedeflerinden biri de fırkacılık ve kamplaşmanın son bulması ve ayrıca yabancı aktörler ve mihrakların müdahaleleri ile mücadele etmektir.
Irak’ta yeni seçim yasasının onaylanması ileriye doğru atılan bir adımdır. Buna paralel olarak Irak Parlamento Başkanı Muhammed El Halbusi Pazartesi günü El Bena Fraksiyonunu, çoğunluk fraksiyonu olarak Irak cumhurbaşkanı Berhem Salih’e tanıttı.
Şimdi de El Bena fraksiyonu da başbakanlık makamı için adaylarını tanıtmaları gerekiyor. Böylece 1 Aralık tarihinde istifası parlamento tarafından kabul edilen Adil Abdülmehdi’nin halefinin kim olacağı belli olacaktır. Şimdi de Irak’ta siyasi hareketler ve grupların yeni başbakanlık adayını parlamento aracılığı ile tanıtılmasına müsaade edip etmeyeceklerini beklemek gerekiyor.
Aslında bu gruplar ve siyasi hareketlerden bazılarının, Tahrir meydanı ve popülist davranışların dalgaları ile oynayıp oynamayacağını göreceğiz. Ancak tüm bunlara rağmen yeni seçim yasasının çıkarılması ile Irak’ın öne doğru bir adım attığı söylenmelidir.
